Photanol wil boost geven aan groene chemie

Het lijkt te mooi om waar te zijn. Een bedrijf dat geen CO2 uitstoot, maar het juist gebruikt als grondstof voor de productie van biologisch afbreekbare kunststoffen, cosmetica en als halffabricaat voor de chemische industrie. Toch heeft Photanol laten zien dat het kan. Om het échte bewijs te leveren opende het van oorsprong Amsterdamse bedrijf onlangs een demofabriek in Delfzijl.

‘Wij zijn het laboratorium in Amsterdam ontgroeid’, zegt Veronique de Bruijn. ‘Daar heeft de technologie zich al ruimschoots bewezen.’ Het enthousiasme klinkt door in elke lettergreep die ze uitspreekt. De CEO van Photanol is merkbaar trots op de ontwikkeling die het bedrijf, een spin-off van de Universiteit van Amsterdam, sinds de oprichting in 2012 heeft doorgemaakt. Afgelopen september werd daar een veelbelovend hoofdstuk aan toegevoegd: de opening van een demofabriek op het Chemie Park Delfzijl. Voor Photanol is daarmee een belangrijke fase aangebroken, onderstreept Veronique. ‘Wij kunnen nu op een grotere schaal de technische en economische haalbaarheid van onze baanbrekende technologie laten zien en aantonen.’

Cyanobacteriën

Inderdaad, Photanol verricht grensverleggend pionierswerk. ‘Wij maken chemicaliën en brandstoffen van CO2, waardoor fossiele olie overbodig wordt’, vat Veronique de activiteiten van het bedrijf kort samen. Cyanobacteriën, beter bekend als blauwalgen, spelen in dat proces een centrale rol. De speciaal opgekweekte bacteriën zetten CO2, via fotosynthese, om in bruikbare bouwstenen voor de chemie. In organische zuren, om precies te zijn, die onder meer kunnen worden gebruikt als grondstof voor de productie van biologisch afbreekbare kunststoffen, cosmetica en als halffabricaat voor de chemische industrie.

Strategische partner

Photanol biedt, kortom, een innovatieve oplossing om de uitstoot van CO2 te verminderen. Een oplossing die, door de productie van schone chemicaliën, ook economisch zeer interessant kan worden. Nu is het zaak om daar in de demofabriek het echte bewijs voor te leveren. Maar vanwaar de keuze voor de locatie in Delfzijl? ‘Allereerst omdat onze strategische partner Nouryon, de afgesplitste chemietak van AkzoNobel, daar is gevestigd’, zegt Veronique. ‘We werken al jaren nauw met het bedrijf samen en willen ook met hen de verdere opschaling van Photanol gaan doen. Om die reden bevindt onze demofabriek zich naast de fabriek van Nouryon.’

Ook de NOM speelde een voorname rol in de komst van Photanol naar het Noorden. Zo had Veronique al in een vroeg stadium contact met Errit Bekkering, Business Development Manager van de NOM. Errit wist haar ervan te overtuigen dat Delfzijl ook daadwerkelijk de ideale vestigingsplaats was voor de demofabriek. ‘Tijdens onze gesprekken werd me al snel duidelijk dat onze businesscase perfect aansluit op het streven naar vergroening van de keten op het Chemie Park’, blikt Veronique terug. ‘Er zijn hier tal van aansprekende bedrijven die op dat terrein bij elkaar komen en de komende jaren dus bij ons kunnen aanhaken. Het hele ecosysteem is daarop ingericht. Tegelijkertijd bevinden zich in de directe nabijheid kennisinstellingen waarmee we kunnen samenwerken. Het is niet voor niks dat veel innovatieve duurzame chemie zich vestigt in Delfzijl.’

Flinke boost

Niet alleen de NOM was enthousiast. Ook GROEIfonds en Investeringsfonds Groningen (IFG) zagen de Amsterdamse startup maar al te graag naar de regio verhuizen. En dus besloten de twee noordelijke fondsen Photanol te financieren, om zo de bouw van de demofabriek mogelijk te maken. ‘Uiteraard hebben we vooraf uitvoerig onderzoek gedaan’, vertelt fondsmanager Jan Martin Timmer van IFG, dat wordt beheerd door de NOM. ‘Is de businesscase goed onderbouwd? Is het managementteam in staat om het ook waar te maken? Uit alles bleek dat het bedrijf een aanwinst is voor Noord-Nederland. Als regio willen we vooroplopen in de vergroening van de chemie. Photanol kan aan die ambitie een flinke boost geven.

Natuurlijk, het laten landen van zo’n demofabriek in de regio doen ze grotendeels zelf. Wij proberen het bedrijf daarbij zo goed mogelijk te faciliteren. Er moet op velerlei fronten immers van alles worden geregeld.’ Investment Manager Sytze Hellinga van GROEIfonds onderstreept de stimulerende rol die Photanol voor de regio kan vervullen. ‘We laten hiermee zien dat cleantech-innovaties binnen het Groningse ecosysteem mogelijk zijn. Maar ook voorziet Photanol in verschillende typen werkgelegenheid en kan het gebruikmaken van de hoogwaardige kennis van de Hanzehogeschool en de RUG.’

Container pilot

Veronique voelt zich al helemaal thuis in het Noorden, zegt ze. ‘De begeleiding door de NOM is daarvoor van onschatbare waarde geweest. Zo zijn we met behulp van hun grote netwerk in contact gebracht met relevante partijen binnen de gemeente en de provincie en hebben ze ons wegwijs gemaakt in de mogelijkheden tot subsidies. Ter voorbereiding op de komst naar Delfzijl hebben we eerst een container pilot gedaan op Zernike Campus Groningen. Bij het ZAPinnovatiecluster, een testomgeving voor biobased experimenten in Noord-Nederland, hebben we het proces om schone chemicaliën te produceren uit CO2 en zonlicht nogmaals getest en samen met studenten en onderzoekgroepen proberen te verbeteren. De NOM, IFG en GROEIfonds hebben veel werk verricht om die container pilot mogelijk te maken. Dus ook wat de betreft de inbedding in de kennisinstellingen hebben ze ons erg geholpen.’

Tussenstap

Terug naar de demofabriek in Delfzijl. Wat mogen we precies verwachten? ‘Wij willen laten zien dat Photanol écht het verschil kan maken’, betoogt Veronique. ‘Dat betekent dat we moeten bewijzen dat de techniek kan worden opgeschaald, dat we het productieproces onder controle hebben en dat de kwaliteit van de organische zuren altijd op het gewenste niveau is. Het is een tussenstap op weg naar een commerciële fabriek. Die commerciële fabriek gaan we gefaseerd neerzetten. Stap voor stap worden er één of meerdere elementen aan toegevoegd. Hoeveel werkgelegenheid we in Delfzijl denken te creëren? In de demofabriek zullen in de operatie zo’n vijf man werkzaam zijn. Uiteindelijk verwachten we, in een commerciële schaal, uit te groeien tot een bedrijf met tussen de 25 en 50 medewerkers. We zien de toekomst met groot vertrouwen tegemoet. Sterker nog, ik weet vrijwel zeker dat Photanol een rol van betekenis gaat spelen in de verduurzaming van de chemie.’